ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΖΑΡΑΒΙΝΑΣ 

ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΥ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ
ΔΡ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΜΠ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ
ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
ΑΘΗΝΑ – ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2004

Περιεχόμενα

1. Ιστορικό και αντικείμενο 
2. Χαρακτηριστικά της λίμνης και της λεκάνης απορροής 
      2.1 Φυσικά χαρακτηριστικά 
      2.2 Διαχειριστικά χαρακτηριστικά 
3. Μεθοδολογία
      3.1 Σχολιασμός μεθοδολογιών άλλων μελετών 
      3.2 Μεθοδολογία της παρούσας μελέτης
4. Εφαρμογή της μεθοδολογίας
      4.1 Το αέναο των ροών: Δεδομένα αυτοψιών και ανάλυσή τους 
      4.2 Αναφορά στην κοινοτική νομοθεσία 
      4.3 Ταξινόμηση της λίμνης με βάση άλλες συναφείς επιστήμες 
      4.4 Επιχειρήματα κοινής λογικής 
5. Σχολιασμός των επιχειρημάτων των Γιακουμάκη και Καπλανίδη (2003)
      5.1 Το αέναο των ροών 
      5.2 Βάθος λίμνης 
      5.3 Όγκος λίμνης 
6. Συμπεράσματα 
   Παράρτημα 1
   Παράρτημα 2
      Αναφορές 

1. Ιστορικό και αντικείμενο

Η παρούσα τεχνική γνωμοδότηση αναφέρεται στο υδρολογικό καθεστώς της λίμνης Ζαραβίνας. Η λίμνη αυτή, γνωστή και ως Νεζερός ή Τσεραβίνα, βρίσκεται κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, στην περιοχή Πωγώνι του Νομού Ιωαννίνων, ανάμεσα στα χωριά Δελβινάκι, Βήσσανη, Λίμνη και Κρυονέρι, περίπου στο 45ο χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού Ιωαννίνων-Κακαβιάς (βλ. Σχ. 1). Για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της λίμνης εξελίσσεται από χρόνια δικαστική διαμάχη ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο (ενάγον) και τον Παναγιώτη Μέντζο (εναγόμενο), συνοπτικά στοιχεία της οποίας αναφέρονται στο Παράρτημα 1. Η γνωμοδότηση αυτή συντάχθηκε μετά από ανάθεση του εναγόμενου.

Σχ. 1 Οδικός χάρτης της περιοχής μελέτης με επισήμανση της περιοχής της λίμνης (Πηγή: Περιοδικό «Διακοπές», έκδοση 2002).

   Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της εν λόγω λίμνης, αν και στην ουσία του είναι νομικής φύσης, έχει μια σημαντική τεχνική-υδρολογική πτυχή, την οποία επιχειρεί να διαφωτίσει η παρούσα γνωμοδότηση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, οι μεγάλες λίμνες ανήκουν στο Δημόσιο, ενώ μικρές λίμνες μπορούν να ανήκουν σε ιδιώτες, είναι δε μεγάλες οι λίμνες που σχηματίζονται από την εκβολή αέναων ροών, όπου στην έννοια της αέναης ροής δεν περιλαμβάνεται η ροή όμβριων υδάτων (βλ. Παράρτημα 1). Ο χαρακτηρισμός αυτός παραπέμπει ουσιαστικά στην επιστήμη της υδρολογίας, η οποία εξετάζει, μεταξύ άλλων, την παρουσία και την κυκλοφορία των υδάτων (Κουτσογιάννης και Ξανθόπουλος, 1999).

    Κατά συνέπεια το ερώτημα το οποίο καλείται να διαφωτίσει η παρούσα γνωμοδότηση είναι το εάν η λίμνη Ζαραβίνα είναι μεγάλη, με την έννοια ότι δημιουργήθηκε και υφίσταται από αέναη ροή υδάτων, ή μικρή. Για το σκοπό αυτό συνδυάζονται δεδομένα από αυτοψία με γνώσεις της επιστήμης της υδρολογίας αλλά και άλλων συναφών επιστημών (μετά από βιβλιογραφική έρευνα αλλά και συνεργασία με επιστήμονες των σχετικών ειδικοτήτων), παίρνοντας υπόψη και την ελληνική, όσο και την ευρωπαϊκή κοινοτική νομοθεσία. 

   Μια σειρά τεχνικών εκθέσεων και μελετών περιήλθαν στη διάθεση του συντάκτη αυτής της γνωμοδότησης με επιμέλεια του αναθέτοντος. Στην πλειονότητά τους, οι μελέτες αυτές εκπονήθηκαν στα πλαίσια της δικαστικής διαμάχης. Οι μελέτες και τα κύρια ευρήματά τους συνοψίζονται στο Παράρτημα 2, ενώ, όπου απαιτείται, γίνεται ιδιαίτερη μνεία των στοιχείων τους στο κείμενο που ακολουθεί. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι δύο πιο πρόσφατες μελέτες (Νικολάου και Σαχπάζης, 1999, και Γιακουμάκης και Καπλανίδης, 2003), οι οποίες είναι πραγματογνωμοσύνες που ανατέθηκαν από το δικαστήριο, καταλήγουν σε αντίθετα συμπεράσματα. Η πρώτη συμπεραίνει ότι η λίμνη δεν τροφοδοτείται επιφανειακά από νερά αέναης ροής, αλλά από υπόγειες εκφορτίσεις (αναβλύσεις) στο βυθό της, ενώ δέχεται την τροφοδοσία από όμβρια σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων. Αντίθετα, η δεύτερη συμπεραίνει ότι «η λίμνη Ζαραβίνα ή Νεζερός Ν. Ιωαννινων είναι “μεγάλη” λίμνη» και ότι έχει «δημιουργηθεί και υφίσταται (σήμερα) από αέναη ροή υδάτων».

   Δεν είναι ασύνηθες να διατυπώνονται διαφορετικές επιστημονικές απόψεις για πολύπλοκα προβλήματα. Ωστόσο, όπως θα δειχτεί παρακάτω, το πρόβλημα αυτό είναι στην ουσία του απλό και η απάντησή του δεν προϋποθέτει πολλά δεδομένα, αλλά μπορεί να βασιστεί στην επιστημονική παρατήρηση και τη λογική. Σε αυτή τη βάση, διατυπώνεται στο κεφάλαιο 3 μια σαφής και ευνόητη μεθοδολογία, η οποία και εφαρμόζεται στο κεφάλαιο 4. Αυτή η μεθοδολογία βασίζεται κατά κύριο λόγο στη μαθηματική λογική και πολύ λιγότερο στη μαθηματική ποσοτικοποίηση φυσικών μεγεθών. Στη βάση αυτής της μεθοδολογίας συζητούνται στο κεφάλαιο 5 και οι απόψεις που διατυπώνονται στην έκθεση των Γιακουμάκη και Καπλανίδη (2003) και διαπιστώνεται ότι τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται στην τελευταία οδηγούν σε άτοπα.

Attachments:

2004ZaravinaGnomodotisi.pdf

[ ]

2113 kB